Zjadanie odchodów przez psa to zachowanie, które budzi niepokój i niesmak u wielu opiekunów. Koprofagia (z greckiego: kopros – kał, phagein – jeść) dotyka statystycznie co piątego psa, niezależnie od rasy, wieku czy płci. Choć może wydawać się to zachowaniem niezrozumiałym, ma swoje konkretne przyczyny i – co najważniejsze – można je skutecznie wyeliminować. W tym artykule eksperci, w tym psycholog zwierząt Agnieszka Cieplik, wyjaśniają wszystkie aspekty tego problemu oraz przedstawiają sprawdzone metody jego rozwiązania.
Czym jest koprofagia u psów?
Koprofagia to zachowanie, które może wynikać z wielu różnych przyczyn
Koprofagia to zjawisko polegające na zjadaniu przez zwierzę własnych lub cudzych odchodów. W świecie zwierząt nie jest to rzadkość – występuje naturalnie u wielu gatunków, takich jak króliki czy gryzonie. U psów wyróżniamy dwa rodzaje tego zachowania:
- Autokoprofagia – pies zjada własne odchody
- Allokoprofagia – pies zjada odchody innych zwierząt (psów, kotów, innych gatunków)
W niektórych przypadkach koprofagia jest zachowaniem fizjologicznym – dotyczy to szczególnie suk karmiących, które zjadają odchody szczeniąt, aby utrzymać czystość w gnieździe. Jednak u dorosłych psów domowych zjadanie kału zazwyczaj wskazuje na problemy zdrowotne, żywieniowe lub behawioralne.
Dlaczego pies zjada odchody? Najczęstsze przyczyny koprofagii
Zrozumienie przyczyn koprofagii jest ważne dla rozwiązania problemu. Badania wykazują, że zjadanie odchodów przez psy może mieć różnorodne podłoże:
1. Niedobory żywieniowe
Jedną z najczęstszych przyczyn koprofagii są niedobory składników odżywczych w diecie psa. Świeży kał zawiera enzymy trawienne, kwasy tłuszczowe, witaminy z grupy B oraz witaminę K. Pies instynktownie może próbować uzupełnić braki żywieniowe poprzez zjadanie odchodów.
Jakich witamin brakuje psu gdy je odchody? Najczęściej są to witaminy z grupy B (szczególnie B1, B2, B6, B12), witamina K, a także enzymy trawienne i niektóre minerały jak cynk i żelazo.
2. Zaburzenia trawienia i choroby
Problemy zdrowotne mogą być istotnym czynnikiem wywołującym koprofagię:
- Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki (EPI) – trzustka nie produkuje wystarczającej ilości enzymów trawiennych, co prowadzi do niedożywienia i ciągłego uczucia głodu
- Choroby pasożytnicze – pasożyty jelitowe (glisty, lamblie) zabierają składniki odżywcze z pożywienia
- Zaburzenia flory bakteryjnej jelit – dysbioza jelitowa, często po antybiotykoterapii
- Choroby ogólnoustrojowe – niedoczynność tarczycy, cukrzyca, niedoczynność kory nadnerczy
3. Przyczyny behawioralne
Koprofagia może mieć również podłoże psychologiczne:
- Stres i nuda – psy pozostawione same na długi czas mogą z nudów zjadać odchody
- Uwaga właściciela – pies może nauczyć się, że zjadanie kału wywołuje reakcję opiekuna
- Kara za załatwianie się w domu – pies zjada odchody, aby uniknąć kary
- Dominacja w stadzie – psy zdominowane przez inne osobniki mogą wykazywać koprofagię
4. Zachowania szczenięce
U szczeniąt koprofagia często wynika z naturalnej ciekawości świata. Młode psy poznają otoczenie poprzez wąchanie i smakowanie. Dodatkowo, szczenięta mogą naśladować zachowanie matki, która zjada ich odchody, aby utrzymać czystość w gnieździe.
„Koprofagia u szczeniąt jest często przejściowa i zazwyczaj zanika do 6. miesiąca życia. Jednak jeśli problem utrzymuje się dłużej, nie należy go bagatelizować, gdyż może prowadzić do utrwalenia tego nawyku na całe życie psa.”
Aspekty zdrowotne koprofagii – kiedy należy się niepokoić?
Zjadanie odchodów przez psa niesie ze sobą ryzyko zdrowotne, które nie powinno być lekceważone:
Analiza niepokojących objawów w kale
| Objawy | Możliwa przyczyna | Czy wymaga konsultacji weterynaryjnej? |
| Śluz w kupie psa | Zapalenie jelita grubego, podrażnienie błony śluzowej | Tak, szczególnie jeśli utrzymuje się dłużej niż 2 dni |
| Rzadkie kupy u psa | Zmiana diety, stres, infekcja | Tak, jeśli trwa dłużej niż 24h lub towarzyszy jej apatia |
| Czarna biegunka u psa | Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego | Natychmiast! To stan zagrożenia życia |
| Zielona kupka u psa | Szybki pasaż treści pokarmowej, żółć, infekcja | Tak, szczególnie przy innych objawach chorobowych |
| Śmierdzące kupy u szczeniaka | Pasożyty, nieodpowiednia dieta, infekcja | Tak, warto wykonać badanie kału |
Zagrożenia związane z koprofagią
Zjadanie odchodów przez psa może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych:
- Zarażenie pasożytami – giardie, glisty, tasiemce
- Infekcje bakteryjne – salmonella, E. coli
- Zatrucia lekami – pies może spożyć odchody zwierzęcia będącego w trakcie terapii farmakologicznej
- Zarażenie wirusami – parwowiroza
Uwaga! Niektóre pasożyty odzwierzęce mogą przenosić się na ludzi, co jest szczególnie niebezpieczne w przypadku dzieci bawiących się z psami. Dlatego koprofagia wymaga skutecznego leczenia.
Case study: Szczeniak zjadający własne odchody
Maks, 4-miesięczny labrador retriever, zaczął zjadać swoje odchody krótko po przybyciu do nowego domu. Jego właściciele byli zaniepokojeni i zdegustowani tym zachowaniem.
Diagnoza
Po konsultacji weterynaryjnej wykluczono problemy zdrowotne. Psycholog zwierząt Agnieszka Cieplik zidentyfikowała kilka czynników:
- Naturalna ciekawość szczenięcia
- Stres związany z nowym środowiskiem
- Nieświadome wzmacnianie zachowania przez właścicieli (krzyk i pogoń za szczeniakiem)
Zastosowane rozwiązania
Wdrożono kompleksowy plan działania:
- Natychmiastowe sprzątanie odchodów podczas spacerów i w ogrodzie
- Trening komendy „zostaw” z pozytywnym wzmocnieniem
- Wzbogacenie diety o probiotyk i suplement Dolvit Cayenne
- Więcej aktywności fizycznej i umysłowej dla szczeniaka
Rezultaty
Po 3 tygodniach konsekwentnego stosowania zaleceń, koprofagia u Maksa całkowicie ustąpiła. Kluczowe okazało się natychmiastowe sprzątanie odchodów oraz pozytywne wzmacnianie pożądanych zachowań.
„W przypadku szczeniąt zjadających odchody najważniejsza jest konsekwencja i cierpliwość. Nigdy nie należy karać psa za to zachowanie, gdyż może to paradoksalnie wzmocnić problem.”
Jak oduczyć psa jedzenia odchodów? Praktyczne porady
Skuteczne rozwiązanie problemu koprofagii wymaga kompleksowego podejścia:
1. Diagnostyka weterynaryjna
Pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza weterynarii w celu wykluczenia problemów zdrowotnych:
- Badanie kliniczne
- Badania morfologiczne i biochemiczne krwi
- Badanie kału w kierunku pasożytów
- Test TLI (immunoreaktywność czynników trypsynopodobnych) w kierunku niewydolności trzustki
- Badanie poziomu witaminy B12 i kwasu foliowego
2. Optymalizacja diety
Prawidłowe żywienie może znacząco zmniejszyć skłonność do koprofagii:
- Wysokiej jakości karma dostosowana do wieku i potrzeb psa
- Suplementacja witamin z grupy B i minerałów
- Probiotyki odbudowujące florę jelitową
- Urozmaicenie diety naturalnymi gryzakami i przekąskami
3. Trening behawioralny
Odpowiedni trening jest kluczowy w eliminacji koprofagii:
- Nauka komendy „zostaw” – najpierw na zabawkach, potem na jedzeniu, a na końcu na odchodach
- Pozytywne wzmocnienie – nagradzanie psa za ignorowanie odchodów
- Unikanie kar – karanie może pogorszyć problem
- Konsekwencja – regularne ćwiczenia i spójne podejście wszystkich domowników
4. Kontrola środowiska
Zapobieganie dostępowi do odchodów jest równie ważne:
- Natychmiastowe sprzątanie odchodów w ogrodzie i podczas spacerów
- Wyprowadzanie psa na smyczy w miejscach, gdzie może mieć dostęp do odchodów
- Stosowanie kagańca przeciwko koprofagii podczas spacerów (tymczasowo)
- Regularne czyszczenie kociej kuwety, jeśli pies zjada kocie odchody
Specjalny kaganiec może być pomocny w zapobieganiu koprofagii podczas spacerów
Porównanie preparatów przeciwko koprofagii
Na rynku dostępnych jest kilka specjalistycznych produktów pomagających w walce z koprofagią:
| Nazwa produktu | Główne składniki | Mechanizm działania | Dla jakich psów | Skuteczność |
| Dolvit Cayenne | Ekstrakt z papryczki cayenne, witaminy z grupy B, enzymy trawienne | Zmienia smak odchodów, uzupełnia niedobory | Wszystkie rasy | Wysoka |
| Dolvit Cayenne Mini | Ekstrakt z papryczki cayenne, witaminy z grupy B, enzymy trawienne | Jak wyżej, dostosowany do małych ras | Małe rasy | Wysoka |
| VET EXPERT CoproVet | Probiotyki, enzymy trawienne, witaminy | Reguluje florę jelitową, wspomaga trawienie | Wszystkie rasy | Średnia do wysokiej |
| VET EXPERT Flora Balance | Probiotyki, prebiotyki | Odbudowuje florę jelitową | Wszystkie rasy | Średnia |
| VET EXPERT MultiVitamin | Kompleks witamin i minerałów | Uzupełnia niedobory żywieniowe | Wszystkie rasy | Niska do średniej |
Potrzebujesz pomocy w doborze odpowiedniego preparatu?
Skontaktuj się z naszym ekspertem, który pomoże dobrać najlepsze rozwiązanie dla Twojego psa.
Najczęściej zadawane pytania o koprofagię u psów
Czemu pies je kocie kupy?
Kocie odchody są dla psów szczególnie atrakcyjne ze względu na wysoką zawartość białka w diecie kotów. Psy mogą traktować je jako źródło składników odżywczych. Aby zapobiec temu zachowaniu, należy regularnie czyścić kuwetę i umieścić ją w miejscu niedostępnym dla psa, np. na podwyższeniu lub w specjalnej szafce z wejściem tylko dla kota.
Dlaczego szczeniak zjada swoje odchody i co robić?
Szczenięta często zjadają swoje odchody z ciekawości lub naśladując zachowanie matki. Najskuteczniejsze metody to: natychmiastowe sprzątanie odchodów, nauka komendy „zostaw” z pozytywnym wzmocnieniem, zapewnienie zbilansowanej diety i odpowiedniej stymulacji umysłowej. Zachowanie to zazwyczaj zanika do 6. miesiąca życia, ale wymaga konsekwentnego podejścia.
Ile razy dziennie pies robi kupy?
Zdrowy dorosły pies zazwyczaj wypróżnia się 1-3 razy dziennie, w zależności od diety, wielkości i indywidualnych cech. Szczenięta defekują częściej, nawet 4-5 razy dziennie. Nagła zmiana w częstotliwości wypróżnień może wskazywać na problemy zdrowotne i wymaga konsultacji weterynaryjnej.
Jak oduczyć psa jedzenia kupy?
Skuteczne oduczenie psa jedzenia odchodów wymaga kompleksowego podejścia: wykluczenia problemów zdrowotnych, optymalizacji diety, treningu komendy „zostaw”, natychmiastowego sprzątania odchodów oraz konsekwencji. Nigdy nie należy karać psa za to zachowanie, gdyż może to paradoksalnie wzmocnić problem. W trudnych przypadkach warto skonsultować się z behawiorystą.
Czy tabletki na koprofagię są skuteczne?
Tabletki i suplementy przeciwko koprofagii, takie jak Dolvit Cayenne, mogą być skuteczne jako część kompleksowego podejścia. Działają one poprzez uzupełnienie niedoborów żywieniowych, poprawę trawienia lub zmianę smaku odchodów. Nie są jednak rozwiązaniem samym w sobie i powinny być stosowane wraz z treningiem behawioralnym i odpowiednią dietą.
Porady psycholog zwierząt Agnieszki Cieplik
„Koprofagia to złożony problem, który wymaga indywidualnego podejścia. Kluczowe jest zrozumienie, że pies nie zjada odchodów, aby nas zdenerwować – to zachowanie ma zawsze swoją przyczynę. Zamiast karać, skupmy się na zrozumieniu podłoża problemu i konsekwentnym treningu pozytywnym.”
Najważniejsze zasady w walce z koprofagią:
- Cierpliwość i konsekwencja – zmiana nawyków wymaga czasu
- Pozytywne wzmocnienie – nagradzaj pożądane zachowania
- Unikanie kar – kary mogą pogłębić problem
- Holistyczne podejście – łącz różne metody (dieta, trening, suplementacja)
- Indywidualizacja – dostosuj strategię do konkretnego przypadku
Potrzebujesz indywidualnej konsultacji?
Jeśli problem koprofagii u Twojego psa jest szczególnie uporczywy, skontaktuj się z nami, aby umówić się na indywidualną konsultację z psychologiem zwierząt.
Podsumowanie
Koprofagia u psów to problem, który można skutecznie rozwiązać, stosując kompleksowe podejście. Kluczowe jest zrozumienie przyczyn tego zachowania, które mogą być związane z niedoborami żywieniowymi, problemami zdrowotnymi lub czynnikami behawioralnymi.
Pamiętaj, że każdy przypadek koprofagii jest indywidualny i może wymagać dostosowanego podejścia. Najważniejsza jest cierpliwość, konsekwencja i pozytywne wzmacnianie pożądanych zachowań. W trudnych przypadkach nie wahaj się skorzystać z pomocy specjalistów – lekarza weterynarii lub behawiorysty.
Masz pytania dotyczące koprofagii lub innego problemu u swojego psa?
Skontaktuj się z nami, aby uzyskać profesjonalną poradę dostosowaną do indywidualnych potrzeb Twojego pupila.